-
Nazwa:
-
Gniew [Mewe], komtur zakonu niemieckiego [krzyżackiego], pieczęć chrystologiczna II. Opis Bety Możejko i Błażeja Śliwińskiego z 2004 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
B. możejko, B. Śliwiński, Herby miast, gmin i powiatów województwa pomorskiego, t. 2, malbork 2004, s. 52–53.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
po 1411
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Ten pierwotny znak nie utrzymał się długo i od połowy XIV wieku aż po schyłek panowania Krzyżaków na Pomorzu Gdańskim (czyli do 1466 roku) znakiem komturii była głowa Chrystusa umieszczona na środku krzyża, czyli w tzw. nimbie krzyżowym (rys. 2). (...) Dawniejsi badacze, nie wiedząc o istnieniu owych zabytków i znając tylko fakt użycia pieczęci z głową Chrystusa w połowie XV wieku (znano egzemplarz innej pieczęci, 33 mm, z napisem: s commendatoris in mewa, przywieszony do dokumentu z 1440 r.), sądzili, iż ten wzór pochodził z ostatnich dziesięcioleci krzyżackich rządów i przyjęty został po Wielkiej Wojnie z Polską, czyli najwcześniej od 1411 roku.
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
[brak]
-
Komentarz wydawcy:
-
Zakładając, iż wyobrażenia pieczęci komtura i jego zastępcy [tj. komtura domowego MH] były tożsame, dotychczasowi badacze przyjmowali więc następującą kolejność najstarszych pieczęci: schyłek XIII-XIV wieku godło z kwiatem lotosu i z czterema ptakami, XIV wieku — do około 1410 roku godło z pojedynczym ptakiem, od około 1411 roku — do końca wojny trzynastoletniej godło z głową Chrystusa. Po odnalezieniu pieczęci z 1351 i 1373 roku twierdzić jednak trzeba, iż po rezygnacji w połowie XIV wieku z motywu czterech ptaków znakiem komturii stała się już na stałe głowa Chrystusa i był to znak o charakterze ziemskim, odnoszący się do całej jednostki zarządzanej przez komtura. Dokonana zmiana, gdy spojrzeć na nią od strony symboliki, nie wydaje się być trudna do wyjaśnienia. W średniowieczu Chrystusa symbolizował bowiem właśnie pelikan, a analogię dostrzegano w męczeńskim ofiarowaniu własnego życia dla innych, nadto samą lilię — kwiat czysty — porównywano z chrystusowym ciałem. Ostatecznie ukształtowane godło komturii gniewskiej nawiązywać mogło w swej symbolice do tych dwu elementów najdawniejszego znaku miejscowych komturów.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Hlebionek
