-
Nazwa:
-
Ludwig von Erlichshausen, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, pieczęć sekretna I [contrasigillum]. Opis z Katalogu pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III z 2023 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
Katalog pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, Pieczęcie urzędników zakonu krzyżackiego, opr. J. Bonczkowski, M. Hlebionek, M. Superczyński, A. Wieczorkowska, red. M. Hlebionek, Toruń 2023, s. 68-70, nr 12.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
1453-1454
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Kształt: okrągła; wym.: Ø 40 mm
Leg.: [oddzielona od pola pieczęci linią z kropek, obwiedziona od zewnątrz linią z kropek]
+ SECRETV(m) - FR(atr)IS : LUDOVICI : DE : ERLICHSHWSEN : M(a)G(ist)RI
Pismo: minuskuła gotycka; język legendy: łacina.
Wyobrażenie: W polu pieczęci, oddzielonym od legendy linią z kropek, w pięciołuku, którego płatki wypełniają gałązki, a przestrzenie zewnętrznych kątów zdobione są różyczkami z trójliściem [?], tarcza herbowa, na której w polu sercowym cesarski orzeł, w polu tarczy głównej krzyż, na którym położono krzyż laskowy [herb zakonu niemieckiego].
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Katalog I, 1321; 1395; 1425/1; 1446; 1448; 1519; 1562; 635
-
Komentarz wydawcy:
-
Kontekst: Zob. wyżej, nr. 2, 3. Zdaniem B. Schmida [Schmid II, s. 72–73] Ludwik używał trzech osobistych pieczęci sekretnych. Z tych przynajmniej dwa najstarsze typariusze były używane jednocześnie. Różnią się one kształtem tarczy herbowej (na pierwszej o ostrołukowej, na drugiej zaś zaokrąglonej podstawie) i ornamentem umieszczonym w kątach pięciołuku (w pierwszym rodzaju mają się tam znajdować ukwiecone gałązki, w drugim natomiast same kwiaty róży). Obie pieczęcie mają też odmienne brzmienie legendy. Trzeci rodzaj pieczęci sekretnej wprowadzony został do użytku po opuszczeniu przez wielkiego mistrza Malborka w 1457 roku. Najdłużej używany był drugi rodzaj pieczęci, którego najstarsze odciski pochodzą wg Schmida z 1455 roku, zaś w używany był sporadycznie jeszcze w latach sześćdziesiątych XV wieku.
Uw.: Ze względu na stan zachowania odcisków pewna identyfikacja publikowanej wyżej pieczęci z pierwszą pieczęcią sekretną Ludwika Erlichshausena jest hipotetyczna i oparta została na ich chronologii, a także czytelnym zarysie kształtu tarczy herbowej.
-
Autor opisu
-
PL
Anna Wieczorkowska
