-
Nazwa:
-
Brodnica [Strasburg], komtur zakonu niemieckiego [krzyżackiego], pieczęć symboliczna I. Opis z Katalogu pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, z 2023 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
Katalog pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, Pieczęcie urzędników zakonu krzyżackiego, opr. J. Bonczkowski, M. Hlebionek, M. Superczyński, A. Wieczorkowska, red. M. Hlebionek, Toruń 2023, s. 117-118, nr 34.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
przed 1454
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Kształt: okrągła; wym.: Ø 30 mm
Leg.: [oddzielona od pola pieczęci linią z kropek, obwiedziona od zewnątrz
linią z kropek [?]]
+ S + COME (n)DATORIS + D(e) + STR[…]SB[…]I
Pismo: majuskuła gotycka z domieszką liter uncjalnych i półuncjalnych;
język legendy: łacina.
Wyobrażenie: W polu pieczęci głowa jelenia z porożem o trzech odrostkach.
Wewnątrz wieńca męskie popiersie z głową otoczoną nimbem
krzyżowym [Chrystus]. Z obu stron pyska jelenia ukwiecone gałązki.
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Kat. I, 745; Listy cechowe, 4604.
-
Komentarz wydawcy:
-
Kontekst: Komturstwo w Brodnicy powstało przed czerwcem 1337 roku, z części terenów zlikwidowanego komturstwa ziemi chełmińskiej [Jóźwiak 1997, s. 201; Jóźwiak 2001, s. 132]. Ostatni znany komtur brodnicki pojawił się w źródłach w 1454 roku [Heckmann, s. 467]. Znamy dwie pieczęcie komturów brodnickich. Pierwsza, starsza, poświadczona została w użyciu już w latach trzydziestych XIV wieku [zob. Oliński, s. 16–17], druga [zob. niżej, nr 35] znana jest z odcisków piętnastowiecznych. Obie pieczęcie mają niemal identyczne wyobrażenie, różniąc się głównie językiem legendy oraz detalami wizerunku. Geneza tego przedstawienia może wynikać z połączenia typów właściwych dla pieczęci działającego jeszcze przed powołaniem osobnego okręgu komturskiego urzędu komtura domowego (od 1317, zob. niżej), a podległego komturowi ziemi chełmińskiej, którego pieczęć wyobrażała jelenia w tarczy, oraz pieczęci komtura ziemi chełmińskiej używającego pieczęci w typie chrystologicznym z wyobrażeniem Chrystusa na tęczy [Oliński, s. 12–13; M. Hlebionek, Katalog pieczęci przy dokumentach samoistnych w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, s. 218, nr 102].
-
Publikacje: Engel, s. 6, Taf. III , Nr. 63; Gumowski, Pieczęcie i herby, s. 8, s. 14; Oliński, s. 16–17.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Hlebionek
