-
Nazwa:
-
Szafarz [Scheffer] wielkiego mistrza zakonu niemieckiego [krzyżackiego], pieczęć ze znakiem urzędu. Opis z Katalogu pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III z 2023 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
Katalog pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, Pieczęcie urzędników zakonu krzyżackiego, opr. J. Bonczkowski, M. Hlebionek, M. Superczyński, A. Wieczorkowska, red. M. Hlebionek, Toruń 2023, s. 218-219, nr 84.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
przed 1403
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Kształt: okrągła; wym.: Ø 30 mm
Leg.: [oddzielona od pola pieczęci linią ciągłą, obwiedziona od zewnątrz linią ciągłą]
+ S PROCURATORIS MAGISTERI GENERALIS
Pismo: majuskuła gotycka z domieszką liter uncjalnych i półuncjalnych; język legendy: łacina.
Wyobrażenie: W polu pieczęci, w obramieniu z dwóch przeplecionych czterołuków, gmerk w kształcie litery R ze skróconą, przekrzyżowaną nóżką.
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Kat. I, 220
-
Komentarz wydawcy:
-
Kontekst: Urząd szafarza wielkiego mistrza jest jedynym z urzędów szafarskich wzmiankowanych w statutach zakonnych. Mimo tego, zachowało się niewiele śladów jego działalności. Prawdopodobnie publikowany wyżej odcisk jest jedynym zachowanym egzemplarzem, poświadczającym dysponowanie przez tego szafarza pieczęcią. Podobnie jak w przypadku (wielkich) szafarzy Królewca i Malborka [zob. nr. 53, 54,
59], jej legenda wskazuje na urzędowy charakter. Jednak analizujący
ją Erich Maschke [Maschke, s. 82] przyjął, że w polu pieczęci wyobrażono
osobisty gmerk Hermana von Alena, który był wystawcą pisma
zamkniętego jej odciskiem. Samego von Alena wiąże zaś z toruńskim
patrycjatem [Maschke, s. 81–82; por. K. Kopiński, Genealogia patrycjuszowskiej rodziny Allenów z Torunia w XIV wieku, „Rocznik Toruński”, 26, 1999, s. 52, który podważa toruńskie pochodzenie szafarza, wskazując raczej na Elbląg]. Wykorzystanie gmerku osobistego na pieczęci o urzędowej legendzie byłoby złamaniem zasady stwierdzonej przez Maschkego dla pieczęci szafarzy królewieckich [zob. nr 53]. Najpewniej zatem, podobnie jak w przypadku szafarzy malborskich, i na tej pieczęci umieszczono gmerk urzędowy. Problem ten może rozwiązać jedynie odnalezienie źródeł rzucających nań nowe światło.
Publikacje: Engel, s. 4, Taf. II, Nr. 37; Maschke, s. 52, Abb. 7.
Uw.: –
-
Autor opisu
-
PL
Jagoda Jankowska
