-
Nazwa:
-
Rogóźno [Roggenhausen], wójt [advocatus] zakonu niemieckiego [krzyżackiego], pieczęć hagiograficzna. Opis z Katalogu pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III z 2023 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
Katalog pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, Pieczęcie urzędników zakonu krzyżackiego, opr. J. Bonczkowski, M. Hlebionek, M. Superczyński, A. Wieczorkowska, red. M. Hlebionek, Toruń 2023, s. 184-185, nr 68.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
przed 1435
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Kształt: okrągła; wym.: Ø 35 mm
Leg.: [oddzielona od pola pieczęci linią z kropek, obwiedziona od zewnątrz linią ciągłą]
S :‧ ADVOCATI ‡+‡ DE[…][gałązka] ⸫
Pismo: minuskuła gotycka; język legendy: łacina.
Wyobrażenie: W polu pieczęci, w czwórłukowym obramieniu, ukazana w trzech czwartych postać z głową otoczoną nimbem, z prawą ręką złożoną na piersi i wskazującą na trzymany w lewej ręce medalion z Barankiem Bożym [św. Jan Chrzciciel].
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Kat. I, 1064
-
Komentarz wydawcy:
-
Kontekst: Zakonny okręg administracyjny z siedzibą w Rogóźnie powstał około 1285 roku. Początkowo miał on status komturstwa. Między 1326 a 1336 dokonano jego reorganizacji, w efekcie której powstało wójtostwo podporządkowane bezpośrednio wielkiemu mistrzowi, z którego zarządem związana jest publikowana wyżej pieczęć [Jóźwiak 2001, s. 60, 135]. Komturów rogózińskich znamy ze źródeł z lat 1278–1326, zaś wójtów z lat 1336–1454 [Heckmann, 447–449]. W tym czasie zarządcy okręgu używali co najmniej trzech pieczęci. Pierwszą było sigillum odziedziczone po dawnym komturstwie [zob. AGA D, Zb. dok. perg, sygn. 1062, pieczęć
27: leg. + S COMEN DATORIS DE ROGOSEN; w polu pieczęci wyobrażono dwie stojące postacie odziane w powłóczyste szaty, z głowami otoczonymi nimbami. Z prawej strony pionowa inskrypcja: S : MARIA; z lewej S : ELS[…]]. Publikowany wyżej zabytek jest pierwszą, starszą pieczęcią wójtowską. Powstała zapewne po 1411 roku, gdyż przy dokumencie I pokoju toruńskiego znajduje się odcisk pieczęci komtura rogózińskiego, przywieszony zapewne przez miejscowego wójta. Z użytku wyszła przed 1435, skoro przy dokumencie pokoju brzeskiego z 1435 roku znajduje się drugi rodzaj pieczęci komtura domowego z Rogóźna. Od wyżej publikowanego różni się kształtem otaczającego postać obramienia, sposobem ukazania postaci oraz kształtem legendy [zob. Brześć, s. 458, nr B I/30].
Publikacje: Engel, s. 5, Taf. III , Nr. 57; Gumowski, Pieczęcie i herby,
s. 140; Boehm 1993 [brak numeracji stron]; Boehm 2002, s. 10.
Uw.: Ponieważ przy dokumencie pokoju brzeskiego z 1435 roku znajduje się nowsza pieczęć wójta rogózińskiego, przy założeniu, że oba tłoki nie funkcjonowały równocześnie, należy przesunąć datację pisma na okres przed 1435 rokiem.
-
Autor opisu
-
PL
Jagoda Jankowska
