-
Nazwa:
-
Bierzgłowo [Birgelau], komtur zakonu niemieckiego [krzyżackiego], pieczęć symboliczna I. Opis z Katalogu pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III z 2023 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
Katalog pieczęci Archiwum Państwowego w Toruniu, z. III, Pieczęcie urzędników zakonu krzyżackiego, opr. J. Bonczkowski, M. Hlebionek, M. Superczyński, A. Wieczorkowska, red. M. Hlebionek, Toruń 2023, s. 106-107, nr 28.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
1339-1362
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Kształt: okrągła; wym.: Ø 32 mm
Leg.: [oddzielona od pola pieczęci podwójną linią z kropek i ciągłą, obwiedziona od zewnątrz linią z kropek]
+ S : CONMENDATORIZ : I(n) : BIRGELOWE
Pismo: majuskuła gotycka z domieszką liter uncjalnych i półuncjalnych;
język legendy: łacina.
Wyobrażenie: W polu pieczęci oddzielonym od legendy linią z kropek odwrócona gałązka z trzema szyszkami.
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Kat. I, 34, 61, 70.
-
Komentarz wydawcy:
-
Kontekst: Komturstwo bierzgłowskie powstało w latach sześćdziesiątych XIII stulecia [Jóźwiak 1997, s. 81; Jóźwiak 2001, s. 59]. Zostało zlikwidowane w maju 1415 roku, a jego tereny podzielono między komturstwa toruńskie, nieszawskie i prokuratorstwo w Pieniu [Jóźwiak 1997, s. 45]. Z okresu jego funkcjonowania znamy cztery rodzaje pieczęci komturów [zob. niżej, nr 29, 30, 31, zob. też Uw.], różniące się liternictwem i językiem legendy, kompozycją wyobrażenia oraz wypełnieniem tła pola pieczęci. Publikowana wyżej pieczęć jest pierwszą pieczęcią komtura bierzgłowskiego, poświadczoną w użyciu w latach 1339–1362.
-
Publikacje: Vossberg, s. 33, Taf. XIV, Nr. 16; Engel, s. 2; Gumowski, Pieczęcie
i herby, s. 8; Gumowski, Taf. XLV, Nr. 456.
-
Uw.: 1) F. A. Vossberg publikuje odrys niemal identycznej pieczęci znanej mu z egzemplarza z 1260 roku [Vossberg, Taf. XIV], od wyżej publikowanej różniącej się jednak treścią legendy. Zdaniem Engela [Engel, s. 3] Vossberg błędnie odczytał legendę na reprodukowanym egzemplarzu, a w rzeczywistości mamy do czynienia z pieczęcią identyczną do wyżej publikowanej. 2) Zdaniem B. Engela [Engel, s. 2–3], bieg legendy pieczęci zaczynał się u dołu odcisku. Praktyka kancelaryjna (sposób odciskania) nie potwierdza jednak tego spostrzeżenia.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Hlebionek
