-
Nazwa wzorca pieczęci:
-
Kraków, rada miejska i miasto, pieczęć kultowa z motywami heraldycznymi
-
Zakres terytorialny
-
PL
Polska
-
PL
Małopolska
-
Rodzaj kancelaryjny pieczęci:
-
PL
Pieczęć większa
-
Chronologia występowania:
-
ok. 1312-1466
-
Kształt:
-
PL
okrągła
-
Wymiary:
-
65 mm
-
Typ ikonograficzny:
-
PL
Pieczęć kultowa
-
PL
Pieczęć heraldyczna
-
PL
Pieczęć architektoniczna
-
Wyobrażenie napieczętne:
-
W polu pieczęci budowla z kamiennych ciosów, z bramą, trzema basztami oraz grupą trzech okien, dwóch rozmieszczonych po obu stronach bramy i trzecim ponad nią, w środkowej baszcie z dwoma cieniami, znacznie przewyższającej dwie pozostałe (całość stanowi budynek bramny?). Zaraz nad środkową basztą tarcza herbowa z nieukoronowanym orłem z rozpostartymi skrzydłami i głową uniesioną lekko w górę, skierowaną w prawą stronę (jest to odwołanie do księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego, założyciela miasta, który umieścił ten herb na swojej pieczęci pieszej). Między każdą basztą boczną a otokiem pieczęci widnieje nakryta koroną tarcza herbowa, ukazująca połulwa i połuorła (jest to herb księcia Leszka Czarnego, następcy Bolesława Wstydliwego na tronie krakowskim). Nad każdą koroną sześciopromienna gwiazda. Na baszcie po prawej stronie stojąca postać św. Wacława (patrona miasta) z nimbem wokół głowy, w zbroi rycerskiej, z proporcem na drzewcu w prawej ręce i uniesioną lewą ręką. Zaraz na lewo od niego, wzdłuż tarczy z orłem i środkowej baszty biegnie w dół przedzielony napis, wykonany kapitałą: S' / WENCESLA' („sanctus Wenceslaus”). Z kolei na baszcie po lewej stronie, nieco wyższej od tej po prawej stronie, stojąca postać św. Stanisława (patrona miasta) z nimbem wokół głowy, w szatach pontyfikalnych, w tym w infule, ornacie i albie, z pastorałem w lewej ręce, trzymanym ukośnie przy ciele (z krzywaśnią skierowaną na zewnątrz) oraz z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa. Zaraz na prawo od św. Stanisława, wzdłuż tarczy z orłem i środkowej baszty biegnie w dół przedzielony napis, wykonany kapitałą: S' / STANISLAV' („sanctus Stanislaus”). Poniżej, w bramie budowli, postać adoranta (wójta?), ukazanego z profilu, prawdopodobnie w pozycji klęczącej, z kapturem na głowie, rękami uniesionymi do modlitwy i zwróconego ku figurze św. Stanisława.
-
Legenda:
-
[linia otokowa zewnętrzna: pojedyncza perełkowa; linia otokowa wewnętrzna: podwójna - perełkowa i ciągła]
S : CONSVLVM ET COM(m)VNITATIS : CIVITATIS : CRACOVIE
-
Pismo legendy:
-
PL
majuskuła gotycka
-
Język legendy:
-
łacina
-
Publikacje:
-
F.M. Sobieszczański, Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce, t. 1, Warszawa 1847, s. 206-207.
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. I, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 167-169, nr 271, fig. 188.
-
A. Chmiel, Pieczęcie miasta Krakowa, Kazimierza, Kleparza i jurydyk krakowskich do końca XVIII wieku, „Rocznik Krakowski”, 11, 1909, s. 90-95, fig. 4.
-
M. Friedberg, Herb miasta Krakowa, Kraków 1937, s. 103-105, fig. 1.
-
M. Gumowski, Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII i XIV wieku, "Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu", 61, 1957 (1960), z. 2, nr 212, s. 121, tabl. 17.
-
M. Gumowski, Handbuch der Polnischen Siegelkunde, Graz 1966, nr 76, s. 94, także 96.
-
M. Grzegorz, Analiza dyplomatyczno-sfragistyczna dokumentów traktatu toruńskiego 1466 r., Toruń 1970, s. 124-125, nr 87, tabl. 14/44.
-
B. Wyrozumska, Kancelaria miasta Krakowa w średniowieczu, Kraków 1995, s. 29-32.
-
W. Fabijański, Odlewy metalowe pieczęci w zbiorze sfragistycznym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Katalog, Wrocław 1999, s. 68-69, nr 197, tabl. XLVI, nr 197.
-
H. Seroka, Herby miast małopolskich do końca XVIII w., Warszawa 2002, indeks.
-
Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, wyd. P. Nowak, P. Pokora, Poznań 2004, s. 91-92, nr 109.
-
W. Drelicharz, Z. Piech, Dawne i nowe herby Małopolski, Kraków 2004, s. 234, 263, il. 157.
-
Kraków europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257-1791. Katalog wystawy, red. G. Lichończak-Nurek, Kraków 2007, s. 208-209, nr III.15 [oprac. M. Marosz].
-
P. Pokora, Rysunki pieczęci Kajetana Wincentego Kielisińskiego w zbiorach Biblioteki PAN w Kórniku, w: Zbiory pieczęci w Polsce, red. Z. Piech, W. Strzyżewski, Warszawa 2009, s. 421-422, nr I/187.
-
Album rysunków pieczęci Kajetana Wincentego Kielisińskiego ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk, wyd. P. Pokora, Kórnik 2013, s. 139, sygn. Ao III 251.
-
P. Okniński, Uwagi do dyskusji nad najstarszą pieczęcią Krakowa z XIII w., „Studia Źródłoznawcze”, 53, 2015, s. 164.
-
P. Okniński, Narodziny miasta komunalnego. Struktury ustrojowe, ramy przestrzenne i podstawy gospodarcze Krakowa w XIII wieku, Warszawa 2018, s. 137.
-
Symbole i insygnia Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Od średniowiecza po współczesność, oprac. B. Kasprzyk, Kraków 2020, s. 38-39, 80, 82, 85-87, 277, 279.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Szymoniak
Kraków, rada miejska i miasto, pieczęć kultowa z motywami heraldycznymi. Opis Franciszka Piekosińskiego z 1899 r.
