-
Nazwa:
-
Nowy Sącz, wójt i mieszczanie miasta, pieczęć hagiograficzna II. Opis Franciszka Piekosińskiego z 1899 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. I, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 196-198, nr 335, fig. 219.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
ok. 1323-1343
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Pieczęć okrągła, średniej wielkości (6'5 cm.), przedstawia św. Małgorzatę siedzącą na smoku, zwróconym w prawo. W prawej ręce trzyma ona chorągiew o trzech strefach, z krzyżem u góry, w lewej kościół o jednej wieży, zwrócony w prawo, na którego dachu ptak. Po prawym boku obok chorągwi również ptak, ale na gałązce. Tło z rzadka zarzucone różyczkami. W otoku napis:
+ S · ADVOCATI · ET · CIUIVM · IN · NOUO · SANDECZ
W zwykłym wyciśnięta wosku, wisi pieczęć ta u dokumentu z r. 1343 (...).
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
(...) w archiwum głównem miasta Warszawy (...).
-
Komentarz wydawcy:
-
(...) piękny jej egzemplarz znajduje się w zbiorze ś.p. Smoniewskiego w archiwum dawnem miasta Krakowa, zapewne przez Smoniewskiego oderwany od dokumentu z r. 1323 (Kod. dyplom, m. Krakowa), obejmującego układ pomiędzy miastami Krakowem a Nowym Sączem w przedmiocie cła, któryto dokument jako przez radców nowosądeckich wystawiony, pieczęcią też miasta Nowego Sącza opatrzonym być musiał, której dziś brak. Opis tej pieczęci jest w Kod. dypl. Rzyszcz. i Muczkow. tom I, N. 111, gdzie wydawcy w napisie otokowym pieczęci mylnie odczytali: S · CONSULUM, zamiast S · ADVOCATI. Bądź jak bądź pieczęć ta jest w każdym razie znacznie starszą, niż rok 1343, w którym jej pierwsze pojawienie się jest notorycznie skonstatowane; rok bowiem 1323 polega tylko na domyśle; natomiast charakter pieczęci zbliża ją bardziej ku początkowi XIV wieku i owej dacie r. 1323. Kiedy jednak mogła rzeczywiście powstać ta pieczęć, na pewno skonstatować niepodobna. Wiadomo, iż miasto Nowy Sącz używało od schyłku XIII wieku, to jest od chwili założenia swego na prawie niemieckiem, innej pieczęci, którą powyż pod N. 239 ogłosiliśmy. Potrzeba sporządzenia nowej pieczęci polegała w tem, iż miasto zmieniło swoją pierwotną nazwę »Kamienica« na »Nowy Sącz«; że zaś na dawnej pieczęci wyryta była jeszcze nazwa »Kamienicy «, przeto trzeba było pieczęć zmienić. Kiedy jednak nastąpiła ta zmiana nazwy, nie podobna sprawdzić, chociaż bowiem jeszcze w buli papieża Jana XXII z r. 1317 jest mowa o Kamienicy, to przecież już i w dokumencie Władysława Łokietka z r. 1311 i Jadwigi Łokietkowej z r. 1312 jest użyta nowa nazwa Sącza, a w przywileju Władysława Łokietka z r. 1306 jest powiedziane »aduocati de Kamenicia siue de Sandecz«. (Kod. dypl. małopol. I. NN. 136 i 148). Widzimy więc, że nazwa »Nowy Sącz« nie powstała doraźnie, lecz że wchodziła zwolna w użycie, rugując dawną nazwę »Kamienica«. Najodpowiedniejszą chwilą do zmiany pieczęci były lata 1311 i 1312, kiedyto miasto Nowy Sącz stanąwszy, podczas buntu Alberta wójta krakowskiego, wiernie przy Władysławie Łokietku, przeważnymi przywilejami od tegoż księcia i jego żony obdarzone zostało.
-
Uwagi:
-
Błędy w opisie wyobrażenia (św. Małgorzata nie siedzi na smoku, tylko na tronie) i transkrypcji legendy pieczęci. Błędnie także Piekosiński domyślał się daty jednego z trzech znanych odcisków pieczęci - 1323 zamiast najprawdopodobniej 1329.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Szymoniak
