-
Nazwa:
-
Marek II, wojewoda krakowski, pieczęć ze znakiem osobistym. Opis Franciszka Piekosińskiego z 1899 r.
-
Rodzaj obiektu:
-
PL
Odcisk
-
Autor i miejsce publikacji:
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. I, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 68-70, nr 72, fig. 57.
-
Daty używania wskazane w publikacji:
-
1230
-
Opis pieczęci w publikacji
-
Pieczęć podługowata w znaczniejszej części obkruszona, wyobraża niby pierścień lub podkowę, barkiem do góry zwróconą, na barku krzyż rzecinający
podkowę. W otoku szczątek napisu:
+ MARC[I SIGLLVM]
W zwykłym wyciśnięty wosku, wisi ten ułomek na sznurku z pąsowego jedwabiu (...)
-
Miejsce/miejsca przechowywania oryginału:
-
(...) w archiwum Cystersów w Mogile.
-
Komentarz wydawcy:
-
Rysunek u Piekosińskiego: Poczet N. 4.
-
Co do osoby powyższego Marka zachodziła dotychczas zupełna niewiadomość. Identyfikowano go mianowicie z Markiem I. wojewodą krakowskim, który już w r. 1217 piastuje ten urząd a w r. 1225 umiera. Gdy jednak pieczęć Marka I. znaleziono uwieszoną jeszcze u dokumentu z r. 1228, a zatem w trzy lata po rzekomej śmierci jego, przeto wzięto owego Marka, który tej pieczęci w r. 1228 użył, za osobę identyczną z Markiem I. oświadczono, iż wzmianka zawarta w dokumencie z r. 1225 o rzekomej śmierci Marka I. nie jest prawdziwą, że Marek ten żyje jeszcze w roku 1230, a ów dokument z r.1225 jest widocznie podrobiony. Tymczasem ów dokument z r. 1225 nosina sobie wszelkie cechy autentyczności, a ktoś, ktoby go tak wybornie podrobić potrafił, wiedziałby także, kiedy Marek umarł i nie wstawiałby w falsyfikat nie prawdziwej wiadomości, bez której dokument zresztą obejść się mógł z łatwością. Owo więc przywieszenie pieczęci Marka I. do dokumentu z r. 1228, a więc w trzy lata po jego śmierci, należy w inny sposób wyjaśnić. Sfragistyka średniowieczna dostarcza nam nader licznych dowodów, że synowie używają nieraz przez długi czas po śmierci ojców pieczęci ojcowskich. Najciekawszym w tym kierunku przykładem jest Władysław Odonicz, który jeszcze w r. 1212 a zatem w lat ośmnaście po śmierci ojca, kiedy był już oddawna udzielnym księciem i potrzebował do opatrywania dokumentów własnej pieczęci, przecież tylko ojcowskiej używał pieczęci. Dlaczegożby więc i syn Marka I. wojewody nie miał po śmierci ojca używać czasowo pozostałej po ojcu pieczęci, dopóki obie swojej własnej wyrżnąć nie dał.
Otóż w owym dokumencie z r. 1228, u którego wisi pieczęć Marka I. wojewody krakowskiego, wymieniony jest rzeczywiście pomiędzy świadkami Marek wojewoda krakowski. Wobec więc okoliczności, iż dokumentu z r. 1225, wspominającego o śmierci wojewody Marka I, nie można żadną miarą uważać za podrobiony, a więc rok 1225 należy uważać jako datę śmierci wojewody Marka I. nieulegającą żadnej wątpliwości, należy się rozpatrzyć, kto jest ów Marek wojewoda krakowski, występujący w r. 1228, i czy za życia Marka I. wojewody istniał jeszcze jaki inny Marek II, któryby później został również wojewodą krakowskim. Że bowiem Marek I. zmarł rzeczywiście w r. 1225, na to mamy obok dokumentu z r. 1225 jeszcze i w tem nieomylny i stanowczy dowód, że w r. 1227 występuje komes Pakosław jako wojewoda sandomirski i krakowski zarazem (Kodeks Małopolski II. N. 393); co przecież byłoby rzeczą absolutnie niemożebną, gdyby wojewoda Marek I żył jeszcze podówczas i dzierżył krakowską palacyę.
Natomiast co do osoby Marka II rzecz się tak przedstawia, że ten Marek jest rzeczywiście w r. 1227 u Grzymisławy a w r. 1228 u Władysława Laskonogiego kasztelanem wiślickim, i w r. 1228 zostaje wojewodą krakowskim.
Fakt, iż on używa pieczęci wojewody Marka I po tegoż śmierci, i że nosi takież samo imię Marek, nasuwa konieczne przypuszczenie, że ten Marek II był rodzonym synem Marka I.
-
Autor opisu
-
PL
Marcin Hlebionek
