-
Nazwa wzorca pieczęci:
-
Tyniec [Kraków], klasztor benedyktynów, pieczęć hagiograficzna I
-
Zakres terytorialny
-
PL
Polska
-
PL
Małopolska
-
Rodzaj kancelaryjny pieczęci:
-
PL
-
-
Chronologia występowania:
-
1233-1274
-
Kształt:
-
PL
ostroowalna
-
Wymiary:
-
54x33 mm
-
Typ ikonograficzny:
-
PL
Pieczęć hagiograficzna
-
Wyobrażenie napieczętne:
-
W polu pieczęci stojąca frontalnie postać św. Piotra z dużym nimbem wokół głowy z brodą i w luźnej szacie z pofałdowaniami, trzymającego w prawej ręce, ukośnie przy ciele, dwa klucze, a w lewej księgę. Rysy jego twarzy częściowo zatarte. Stoi na niewielkim podnóżku. Po bokach świętego przedzielony napis, wykonany kapitałą (litery ułożone są jedna pod drugą): SPE / TRVS („sanctus Petrus”).
-
Legenda:
-
[linia otokowa zewnętrzna i wewnętrzna: pojedyncza ciągła]
+ S : CAPITVLI : S(an)C(t)I : PETRI : DE TINCIA
-
Pismo legendy:
-
PL
kapitała
-
PL
uncjała
-
Język legendy:
-
łacina
-
Publikacje:
-
A. Mosbach, Wiadomości do dziejów polskich z Archiwum Prowincyi Szląskiej, Wrocław 1860, s. 11-12.
-
Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, cz. 1, wyd. W. Kętrzyński, Lwów 1875, nr 26, s. 53-54.
-
Codex diplomaticus Silesiae, t. 7, cz. 1, wyd. C. Grünhagen, Breslau 1884, nr 412, s. 195-196.
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. 1, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 117-118, nr 167, fig. 130.
-
K. Kaczmarczyk, Catalogus diplomatum pergameneorum Universitatis Jagellonicae Cracoviensis, Cracoviae 1953, nr 1, s. 1.
-
M. Gumowski, M. Haisig, S. Mikucki, Sfragistyka, Warszawa 1960, s. 218.
-
M. Gumowski, Handbuch der Polnischen Siegelkunde, Graz 1966, s. 78.
-
Schlesisches Urkundenbuch, Bd. 2: 1231–1250, bearb. von W. Irgang, Wien 1977, nr 28, s. 23.
-
P. Sczaniecki, Katalog opatów tynieckich, „Nasza Przeszłość”, 49, 1978, s. 33 (błąd w datowaniu pieczęci), 37?, 42, 78 (przyp. 14).
-
A. Koterwa, Działalność dyplomatyczna klasztornego skryptorium w Tyńcu. Ze studiów nad dokumentem średniowiecznym w Polsce, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, 683, Wrocław 1984, Historia 42, s. 147.
-
Katalog dokumentów przechowywanych w archiwach państwowych Dolnego Śląska, t. 1, oprac. R. Stelmach, Wrocław 1991, nr 151, s. 39.
-
Z. Piech, Pieczęcie, w: Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII. Katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu, październik–grudzień 1994, Kraków 1994, nr II/14, s. 20.
-
A. Włodarek, Dokumenty pergaminowe, w: Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII. Katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu, październik–grudzień 1994, Kraków 1994, nr II/1–II/2, s. 13-14.
-
Z. Piech, Średniowieczne pieczęcie tynieckie, w: Benedyktyni tynieccy w średniowieczu. Materiały z sesji naukowej Wawel–Tyniec, 13–15 października 1994, red. K. Żurowska, Tyniec–Kraków 1995, s. 123-124, 129.
-
R. Stelmach, Dokument z 6 lipca 1233 roku kończący spór między benedyktynami a premonstratensami wrocławskimi, w: Benedyktyni tynieccy w średniowieczu. Materiały z sesji naukowej Wawel–Tyniec, 13–15 października 1994, red. K. Żurowska, Tyniec–Kraków 1995, s. 156.
-
A. Włodarek, Trzynastowieczny tyniecki tłok pieczętny. Komunikat, w: Benedyktyni tynieccy w średniowieczu. Materiały z sesji naukowej Wawel–Tyniec, 13–15 października 1994, red. K. Żurowska, Tyniec–Kraków 1995, s. 143.
-
Z. Piech, Pieczęć kapituły I, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wiek. Katalog wystawy, kuratorzy wystawy E. Firlet, E. Zaitz, współpraca Z. Miśtal, Kraków 2006, s. 381.
-
R. Stelmach, Katalog średniowiecznych dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, Wrocław–Racibórz 2014, nr 159, s. 36.
-
Poczet sołtysów i wójtów wsi, gmin i gromad przyłączonych do Krakowa po 1915 roku, oprac. B. Kasprzyk, Kraków 2015, s. 767, il. na s. 305, 767 (u dołu, pierwsza od lewej strony).
-
M. Szymoniak, Średniowieczne pieczęcie klasztorów męskich w diecezji krakowskiej, cz. II/1, Kraków 2023 (praca doktorska napisana pod kierunkiem doktora hab. Zenona Piecha, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego), s. 28-30.
-
Uwagi:
-
Legenda pieczęci ma niemal taką samą formę, co napis na pieczęci używanej przez opata tynieckiego Lutfryda. Pozwala to datować ją na początek jego pontyfikatu (rządził od 1224 r.) lub okres nieznacznie wcześniejszy. Wycofano ją z użytku w latach 1274-1290 w związku ze zmianą wezwania opactwa ze św. Piotra na śś. Piotra i Pawła, zob. M. Szymoniak, Średniowieczne pieczęcie klasztorów męskich w diecezji krakowskiej, cz. II/1, Kraków 2023 (praca doktorska napisana pod kierunkiem doktora hab. Zenona Piecha, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego), s. 30.
-
Autor opisu
-
PL
Anna Wieczorkowska
-
PL
Marcin Szymoniak
Tyniec [Kraków], klasztor benedyktynów, pieczęć hagiograficzna I. Opis Franciszka Piekosińskiego z 1899 r.
