-
Nazwa wzorca pieczęci:
-
Zawichost-Skała-Kraków, klasztor klarysek, pieczęć kultowa
-
Zakres terytorialny
-
PL
Polska
-
PL
Małopolska
-
Rodzaj kancelaryjny pieczęci:
-
PL
-
-
Chronologia występowania:
-
1267 [1257/1259?]-1603
-
Kształt:
-
PL
ostroowalna
-
Wymiary:
-
54x37 mm
-
Typ ikonograficzny:
-
PL
Pieczęć kultowa
-
PL
Pieczęć maryjna
-
PL
Pieczęć hagiograficzna
-
Wyobrażenie napieczętne:
-
Pole pieczęci wypełnia dość rozbudowana mikroarchitektura, dzieląca je na dwie strefy. W górnej, większej, siedząca frontalnie na tronie z zapleckiem postać Matki Bożej z błogosławiącym Dzieciątkiem na lewym kolanie. Maria jest przedstawiona z perełkowym nimbem wokół głowy, w welonie oraz obszernej i silnie pofałdowanej szacie. Jej głowa jest lekko pochylona w stronę Dzieciątka, a gestem prawej ręki wspiera ona rękę błogosławiącego Syna, przedstawionego "w trzech czwartych" i także z perełkowym nimbem wokół głowy. Lewą ręką Jezus prawdopodobnie podtrzymuje księgę. Obydwie postacie znajdują się pod trójłukową arkadą (łuki są półokrągłe), wspartą na dwóch kolumnach (z wyraźnie zaznaczonymi bazami i kapitelami) i zwieńczoną trzema wieżyczkami z trójkątnymi szczytami, z których środkową ukazano z triforium, a pozostałe z biforiami. Po bokach kolumn dwa punkty. W dolnej strefie pieczęci, pod trójłukową arkadą (taką samą jak w górnej strefie) z rzędem mniejszych półokrągłych łuków, trzy postacie zakonnic-adorantek (każda pod jednym z łuków arkady) ze złożonymi do modlitwy rękami i uniesionymi głowami. Środkowa postać ukazana jest w całości, z profilu, w pozycji klęczącej, zwrócona w lewo, z perełkowym nimbem wokół głowy, ubrana w habit i welon oraz posiadająca większe rozmiary niż pozostałe zakonnice. Najprawdopodobniej postacią tą jest św. Klara. Dwie zakonnice po jej bokach przedstawione są jedynie do ramion, w welonach na głowach.
-
Legenda:
-
[linia otokowa zewnętrzna i wewnętrzna: pojedyncza perełkowa]
+ S CO(n)VE(n)T'(us) SOROR'(um) ORDI(ni)S S(ancte) · CLARE D'(e) LAPIDE S(ancte) MARIE
-
Pismo legendy:
-
PL
majuskuła gotycka
-
Język legendy:
-
łacina
-
Publikacje:
-
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876, s. 91, nr 75, s. 93, nr 76, s. 100, nr 81, s. 104, nr 86, s. 105, nr 87, s. 190, nr 159, s. 224, nr 189, s. 270, nr 226, s. 432, nr 264; t. 4, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1905, s. 255, nr 1268.
-
Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis, cz. 3, wyd. Ż. Pauli, Cracoviae 1880, s. 28, nr 239, s. 42-43, nr 246-247.
-
Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, t. 2, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1883, s. 299, nr 484.
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. 1, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 108, nr 147, fig. 115.
-
J. Pagaczewski, Skarbiec klasztoru PP. Klarysek przy kościele św. Andrzeja w Krakowie, „Sprawozdania Komisji Historii Sztuki”, 8, 1912, z. 3-4, szp. CCCXXXIX.
-
K. Kaczmarczyk, Catalogus diplomatum pergameneorum Universitatis Jagellonicae Cracoviensis, Cracoviae 1953, s. 89, nr 199, s. 93, nr 207-208.
-
Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. 1, wyd. S. Kuraś, Lublin 1965, s. 143, nr 91.
-
M. Gumowski, Handbuch der Polnischen Siegelkunde, Graz 1966, s. 78.
-
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, cz. 2: Kościoły i klasztory Śródmieścia, 1, Tekst, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1971, s. 69, fig. 907.
-
Z. Piech, Pieczęcie i tłoki pieczętne, w: Pax et bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Arsenał, Muzeum Czartoryskich, wrzesień-październik 1999, Kraków 1999, s. 28, nr I/32-I/33.
-
W. Fabijański, Odlewy metalowe pieczęci w zbiorze sfragistycznym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Katalog, Wrocław 1999, s. 63, nr 172, tabl. XLIV, nr 172.
-
Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wiek. Katalog wystawy, kuratorzy wystawy E. Firlet, E. Zaitz, współpraca Z. Miśtal, Kraków 2006, s. 308-309, nr 11.1 [oprac. Z. Piech].
-
Uwagi:
-
Najstarszy znany odcisk pieczęci pochodzi z 1267 r., ale jest wielce prawdopodobne, że jej tłok został sporządzony zaraz po przeniesieniu klasztoru z Zawichostu do Skały w 1257/1259 r., zob. Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wiek. Katalog wystawy, kuratorzy wystawy E. Firlet, E. Zaitz, współpraca Z. Miśtal, Kraków 2006, s. 308-309, nr 11.1 [oprac. Z. Piech].
-
Autor opisu
-
PL
Anna Wieczorkowska
-
PL
Marcin Szymoniak
Zawichost-Skała-Kraków, klasztor klarysek, pieczęć kultowa. Opis Franciszka Piekosińskiego z 1899 r.
