-
Nazwa wzorca pieczęci:
-
Brzesko [Hebdów], opat klasztoru premonstratensów [norbertanów], pieczęć piesza
-
Zakres terytorialny
-
PL
Polska
-
PL
Małopolska
-
Rodzaj kancelaryjny pieczęci:
-
PL
-
-
Chronologia występowania:
-
1252 r.
-
Kształt:
-
PL
ostroowalna
-
Wymiary:
-
40x25 mm
-
Typ ikonograficzny:
-
PL
Pieczęć piesza
-
Wyobrażenie napieczętne:
-
W polu pieczęci stojąca frontalnie postać opata w szatach pontyfikalnych z pofałdowaniami (ornacie, paliuszu i albie) i najpewniej infule na głowie. W prawej ręce trzyma on pastorał z krzywaśnią skierowaną do wewnątrz, a w lewej księgę przy piersi. Tło pieczęci wypełnia osiem gwiazd (sześć po lewej, a dwie po prawej stronie opata).
-
Legenda:
-
[linia otokowa zewnętrzna i wewnętrzna: pojedyncza ciągła]
+ S’ · ABBATIS · D[E] [….] [BR]ESSK
-
Pismo legendy:
-
PL
kapitała
-
Język legendy:
-
łacina
-
Publikacje:
-
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876, s. 43-44, nr 39.
-
F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. 1, Doba piastowska, Kraków 1899, s. 102, nr 138.
-
J. Rajman, Klasztor Norbertanek na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Kraków 1993, s. 68.
-
J.M. Marszalska, W. Graczyk, Opaci i przeorzy Klasztoru OO. Cystersów w Szczyrzycu od XIII do XX wieku, Kraków 2006, il. 20.
-
P. Rabiej, Dokument, Kraków 1252, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wiek. Katalog wystawy, kuratorzy wystawy E. Firlet, E. Zaitz, współpraca Z. Miśtal, Kraków 2006, s. 304-305.
-
M. Mirek, Zabytki piśmiennictwa OO. Cystersów ze Szczyrzyca, "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne", 100, 2013, s. 288.
-
M. Szymoniak, Stan i perspektywy badań nad średniowiecznymi pieczęciami klasztorów męskich w diecezji krakowskiej, w: Źródła staropolskie i nauki pomocnicze historii, red. J. Rogulski, Kraków 2013, s. 189 (przyp. 5), 194-195, 200 (przyp. 63).
-
M. Szymoniak, Średniowieczne pieczęcie klasztorów męskich w diecezji krakowskiej, cz. I, Kraków 2023 (praca doktorska napisana pod kierunkiem doktora hab. Zenona Piecha, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego), s. 178, 309-313, 315; cz. II/1, s. 88-89.
-
Uwagi:
-
Jest to pieczęć bezimienna, a zatem należy ją uznać za pieczęć urzędową (godności) opatów brzeskich. Mogli z niej korzystać niektórzy następcy, ale też i poprzednicy opata Wacława (w 1252 r. wystawił on dokument z jej jedynym znanym odciskiem; w źródłach występuje jeszcze w 1248 r.). Forma jej legendy (jest to jeszcze pismo romańskie, tylko nieznacznie gotyzujące) wskazuje bowiem, że prawdopodobnie powstała ona w pierwszej ćwierci XIII w. Kształt liter wykazuje bardzo duże podobieństwo do liter legendy pieczęci opackiej cystersów z Jędrzejowa, zachowanej w egzemplarzu z 1219 r. i stosowanej przez opata Teodoryka (1213-1246). Nie wiadomo, jak długo pieczęć pozostawała w użyciu, zob. M. Szymoniak, Średniowieczne pieczęcie klasztorów męskich w diecezji krakowskiej, cz. I, Kraków 2023 (praca doktorska napisana pod kierunkiem doktora hab. Zenona Piecha, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego), s. 178, 309; cz. II/1, s. 88-89.
-
Autor opisu
-
PL
Anna Wieczorkowska
-
PL
Marcin Szymoniak
